نـظـیر سـعـد اکـبـر مـیرگـشـتـاسـب | کـه جــای ســعـد اصـغـر زخــمـه اوســت |
مـن او را بــاربــد خـوانـم نـه حــاشـا | کــه ســحــر بــاربــد در نــغــمــه اوســت |
*** |
ای عــمــاد الــدیــن ای صــدر زمــان | هـر زمـان صــدری تــو را خــاک در اســت |
چـرخ نـعـمـان دوم خـوانـدت و گـفـت | نــعــل یـحــمــوم تــوام تــاج ســر اســت |
مـن کــه آتــش ســرم و بــاد کــلــاه | خــــاک درگـــاه تــــوام آبــــخـــور اســـت |
مــهـر تــب یـافــتــم از خــدمــت تــو | زان تــبــم رفــت و عــرض بــرگـذر اســت |
قـحـط جـان مـی بــری و قـحـط کـرم | ور تـــو گــوئی ز دو مــرســل اثـــر اســت |
پــس ازیـن نـام تــو بــر خــاتــم دهـر | صـدر عـیـسـی دم یـوســف نـظـر اســت |
دیـده ای هـفـت نـهـان خــانـه چــرخ | کـه در آن خـانـه چـه مـاده چـه نـر اسـت |
هــم بــبــیــن خــانــه خــاقــانــی را | که در این خانه چه خشک و چه تر است |
رنجـه ای تـا بـه رخـت چـاشت خورم | کـه فـلک بـر دل من چـاشـت خـور اسـت |
بــرگ مـهـمــانـی تــو ســاخــتــه ام | گـرچـه بــس سـاخـتــه مـخـتــصـر اسـت |
قــدری کــوفــتــه و بــریـان هـســت | لــیــک پـــالــوده تـــر بـــیــشــتــر اســت |
چـیـسـت پــالـوده سـرشـک تـر مـن | کـوفـتــه ســیـنـه و بــریـان جــگـر اســت |
*** |
خـوش سـواری اسـت عـمر خـاقانی | صـــیـــدگـــه دهـــر و بـــارگـــیـــر اوقـــات |
پـیش کـان زین خـود ز پـشـت حـیات | بـفـکـنـد نـفـل صـیـد نـعـل کـن حـسـنـات |
*** |
دوستی داشتم به ری که به حسن | رخ او خــــط نــــغــــز دلــــبـــــر داشــــت |
او خـط اندر جـهان کشـید و بـه عقل | خــــال خــــوف از رخ رجــــا بــــرداشـــت |
*** |
زنـدگــانـی چــو مـال مـیـراث اســت | کــه نــبــیــنــی بــقــاش جــز بــه زکــات |
پـس ز طـاعـت بــده زکـاتـش از آنـک | بــــه زکـــات اســــت مـــال را بــــرکـــات |
*** |
هــر ســـال اگـــر غـــلــام خـــاقـــان | بــر مــیـر خــجــنــد مــیـر نــامــی اســت |
خــاقــانـی اگـرچــه هـســت مـیـری | در پــیـش خــجــنـدیـان غــلـامـی اســت |
*** |
از پـی شـهـوتـی چـه کـاهـی عـمـر | عـــمـــر کـــاه تـــو هــر زمـــانـــی چـــرخ |
تـو بـه یک جـان دو جان ستـان داری | جــان سـتــان تــو جــان سـتــانـی چــرخ |