ای خـــواجـــه حـــســـاب عـــمـــر بـــرگـــیــر | زیــن خـــط دو رنــگ شـــام و شــبـــگــیــر |
جـــــــــز خـــــــــط مــــــــزور شــــــــب و روز | حــــاصـــل چــــه ازیـــن ســـرای تــــزویـــر |
خـــوانــی اســت جـــهــان و زهــر، لــقــمــه | خــوابــی اســت حــیـات و مـرگ، تــعـبــیـر |
خــــــاقــــــانـــــی از انــــــده رشــــــیـــــدت | تــا کــی بــود اشــک و نــوحــه بـــر خــیــر |
کـــــایــــن نــــوحـــــه نــــوح و اشـــــک داود | در یــــوســــف تــــو نــــکــــرد تــــاثــــیــــر |
جــــانـــی ز تــــو بــــســــتــــدنـــد و دادنـــد | فــــرزنـــد تــــو را بــــه گــــاه تــــصــــویـــر |
فــــرزنــــد کــــه از تــــو بــــســــتــــد ایــــام | ایـــن جـــان بـــه تـــو بــــاز داد تـــقـــدیـــر |
او زود شــــــد و تــــــو دیــــــر مــــــانــــــدی | ایــن ســـود بـــدان زیــان هـــمـــی گـــیــر |
*** |
خــاقــانـیـا بــه تــقــویـت دوســت دل مـبــنـد | وز غـصــه نـکـایـت دشــمـن جــگـر مـخــور |
چون شد تو را یقین که بد و نیک ز ایزد است | بـر کس گمان بـه دوستـی و دشمنی مبـر |
ای مرد دوسـتـان چـه و از دشمنان چـه بـاک | آنـجـا کـه حـق بـه عـین قـبـولـت کـند نظـر |
بـر هـیچ دوسـت تـکـیه مـزن کـو بـه عـاقـبـت | دشـمـن نـمـایـد و نـبــرد دوسـتــی بــسـر |
وز هـیـچ دشــمـنـی مـشــکـن کـو از آن قـدم | هم بـاز گردد و شود از دوسـت دوسـت تـر |
گـر دوسـت از غـرور هـنـر بــیـنـدت نـه عـیـب | دشـمـن بـه عـیب کـردنـت افـزون کـند هنر |
تـرسـی ز طـعـن دشـمـن و گـردی بـلـند نـام | بـینی غرور دوست، شوی پـست و مختصر |
آن طعن دشمن اسـت تـو را دوسـتـی عظیم | کـو نـردبــان تــوســت بــه بــام کــمـال بــر |
پـس دوست دشمن است بـه انصاف بـازبـین | پس دشمن است دوست به تحقیق درنگر |
بــا هـرکـه دوسـتـی کـنـی از دل مـکـن غـلـو | بـا هرکه دشـمنی کنی از جـان مکن خـطر |
که آن دوسـتـی و دشـمنی کـاین چـنین بـود | از عــادت یــهــود و نــصــاری دهــد خــبـــر |
کز دوسـتـی مسـیح نصـاری اسـت در سـعیر | وز دشمنی مسـیح یهودی اسـت در سـقر |
گـرچــه مـســیـح را حــذر اســت از دم یـهـود | از گــفــتــه نـصــاری هـم مـی کــنـد حــذر |
طــعــن حــرام زادگــی ارچــه بــد اســت بــد | امــا حــجــالــت دم ابـــن الــلــهــی بـــتــر |
گـر عـقـلت این سـخـن نپـذیرد کـه گـفـتـه ام | آن عــقــل را نـتــیـجــه دیـوانـگــی شــمــر |
*** |
عـیـسـی دورانـم و ایـن کـور شـد دجـال مـن | قـدر عـیسـی کـی نهد دجـال ناموزون کـور |
بــر ســر راهـم چــو بــازآیـم ز اقـلـیـم عــراق | هم بـسوزم هم بـریزم جـان کور و خون کور |
*** |
گـــر کـــهـــان مـــه شــــدنـــد خــــاقـــانـــی | تـــو در ایــشـــان بـــه مـــهــتـــر مـــنــگـــر |
کـــهـــتــــری را کـــه مـــهـــتـــری بــــاشـــد | هــم بـــدان چــشــم کــهــتـــری مــنــگــر |
خـــرد شـــاخـــی کــه شــد درخـــت بـــزرگ | در بــــزرگـــیـــش ســــرســـری مـــنـــگـــر |
هـــر ذلـــیــلـــی کـــه حـــق عـــزیــز کـــنـــد | در عــــزیــــزیـــش مــــنــــکــــری نــــگــــر |
گــــاو را چـــــون خــــدا بـــــه بـــــانــــگ آورد | عــــمـــل دســــت ســــامـــری مـــنـــگـــر |
*** |
عــــــذر داری بــــــنــــــال خــــــاقــــــانـــــی | کـــاهـــل کـــم داری آشــــنـــا کـــمـــتــــر |
دشـــمـــنـــانـــت ز خـــاک بـــیــشـــتـــرنـــد | دوســـتــــانـــت ز کـــیـــمـــیـــا کـــمـــتـــر |
*** |
عــــلــــوی دوســــت بــــاش خــــاقــــانــــی | کـز عــشــیـرت عــلـی اســت فــاضــل تــر |
هـــرکـــه بــــد بــــیـــنـــی از نـــژاد عـــلـــی | نـــیـــک تــــر دان ز خـــلـــق و عـــادل تـــر |
بــــدشـــان بـــهـــتـــراز هـــمـــه نـــیـــکـــان | نــیــکــشـــان از فـــرشـــتـــه کــامــل تـــر |