چــرخ نـارد بــه حــکــم صــدر دوران | جـان نـزاید بـه سـعـی چـار ارکـان |
در زمـیـن از سـخــا و فـضـل و هـنـر | چــون مـحـمـد تــکـیـن بــغـراخـان |
آنکـه شـد تـا سـخـاش پـیدا گشـت | بـــخــل در دامــن فــنــا پــنــهــان |
آنـکـه از بــیـم خــنـجــرش دشـمـن | همچـو خنجـر شدست گنگ زبـان |
آنـــکـــه تـــا بـــاد امـــن او بـــوزیــد | غرق عـفوسـت کشـتـی عـصـیان |
آنـکـه بـر شـیـد و شـیر نـزد کـفـش | جـود بـخـلـسـت و پـردلـی بـهتـان |
در یــمـــیــنـــش نـــهـــاده دعـــوی | در یـقــیـنــش نــتــیـجــه بــرهــان |
مــرده بـــا زخـــم پـــای او زفــتـــی | زنـده بــا جــود دسـت او احـسـان |
از پــی چــشــم زخــم بــر در جــود | کــرده شــخــص نــیــاز را قــربــان |
ای ز تـــاثـــیــر حـــرمـــت گـــهــرت | یــافــتــه از زمــانــه خــلــق امــان |
فـــلـــک جـــود را کـــفـــت انــجـــم | نـــامـــه جـــاه را دلـــت عـــنــوان |
زیــر امــر تـــو نــقــش چـــار گــهــر | زیـر قــدر تــو جــرم هــفــت ایـوان |
دل کــفــیـده ز فــکــرت تــو یـقــیـن | دم بــریــده ز خــاطــر تــو گــمــان |
ابـرو تـیری بـه بـخـشش و کوشش | شید و شیری بـه مجلس و میدان |
تـا بــپــیـوسـت نـهـی تـو بــر عـقـل | عـقـلها را گسـسـتـه شـد فـرمان |
از پـی کین نحـس سـخـت بـکوفـت | پـــای قـــدر تـــو تـــارک کـــیـــوان |
دید چـون کـبـر و همتـت بـگذاشـت | کـبـر و هـمـت پـلـنـگ شـیـر ژیـان |
بـر یک انگـشـت همـتـت تـنگـسـت | خــاتــم نـه ســپــهـر ســرگــردان |
بــه مــکــانــی رســیـد هـمــت تــو | کـز پـس آن پـدیـد نـیسـت مـکـان |
شــمـت جــودت ار بــر ابــر عـقـیـم | بـــوزد خـــیــزد از گــهــر طــوفــان |
بـــاد حـــزم تـــو گـــر بـــر ابـــر زنــد | بــر زمــیــن نــایــد از هــوا بـــاران |
آب عــزم تـــو گــر بـــه کــوه رســـد | بــر هـوا بــر رود چــو نـار و دخــان |
هـر کـه در فـر ســایـه کـف تــسـت | ایــمــنــســت از نــوائب حــدثـــان |
رو کـه روشـن بـتـسـت جـرم فـلـک | رو که خـرم بـتـسـت طـبـع جـهان |
چــه عــجــب گـر ز گـوهـر تــو کـنـد | فـخـر بـر شـام و مکه تـرکـسـتـان |
گـر چـه زین پـیـش بـر طـوایف تـرک | کـرد رســتــم ز پــردلـی دسـتــان |
گـــر بـــدیــدیــت بـــوســـهــا دادی | بــر سـتــانـه تـو رسـتـم دسـتــان |
ای ز دل ســـود حـــرص را مـــایـــه | وی ز کـــــــف درد آز را درمـــــــان |
عــورتــی ام بــکــرده از شــنــگــی | تــیـغ بــســیــار مــرد را افــســان |
بــر هـمـه مـهـتــران فــگـنـده رکـاب | وز هـمـه لـیتـکـان کـشـیده عـنـان |
بـا مـهـان بـوده هـمـچـو مـاه قـریـن | وز کـهان همـچـو گـبـر کـرده کـران |
هــر کــه زیـن طــایـفــه مــرا دیـدی | شـدی از لـرزه هـمـچــو بــاد وزان |
آخــر ایـن لــیــتــک کــتــاب فــروش | بــرسـانـیـده کـار بــنـده بــه جــان |
آنـچـنـان کـون فـروش کـاون بـخـش | و آنچـنـان گـنده ریش گـنده دهان |
و آنـچــنـان سـرد پــوز گـنـده بــروت | و آنچـنان کـون فـراخـک کـشـخـان |
آنـچــنــان بــادســار خــاک انــبــوی | آنچـنان بـاد ریش و خـاک افـشـان |
آن درم ســنــگــکــی کــه بــرنــایـد | از گـرانـی بــه یـک جـهـان مـیـزان |
بـــی نـــواتـــر ز ابـــرهــای تـــمـــوز | ســرد دم تـــر ز بـــادهــای خــزان |
در هـمـه دیـده هـا چـو کـاه سـبـک | بـر هـمـه طـبـعـهـا چـو کـوه گـران |
بــی خـرد لـیـتـکـی و بــد خـصـلـت | بــی ادب مـردکـی و بـی سـامـان |
بــاد بــی حــمـیـتــانـه در سـبــلـت | نـــام بـــی دولـــتـــانــه در دیــوان |
جـای عـقـلـش گـرفـتـه بـاد و بـروت | آب رویـش بــخــورده خــاک هـوان |
چــون سـگ و گـره بــرده از غـمـری | آبـــــروی از بـــــرای پـــــاره نــــان |
دل و تــن چــون تــن و دل غــربـــال | سر و بـن چون بـن و سر و بـنگان |
کـرده بـر کـون خـویـش سـیم سـره | کـرده بـر کـیـر خـویش عـمـر زیـان |
بـــی زبـــان بـــوده و شــده تـــازی | خـوشه چـین بـوده و شده دهقان |
سـخـت بـیهوده گوی چـون فـرعـون | نـیـک بـسـیـار خـوار چـون ثـعـبـان |
زده جـــامــه بـــرای مــن صــابـــون | کرده سبلت ز عشق من سوهان |
چـنـگ در دل چـو عـاشـق مـفـلـس | دسـت بـر کون چـو مفلس عـریان |
در شــکــمــش ز نــوعــهــا عــلــت | در دو چـشـمش ز جـنسـها یرقان |
پـــر کــدو دانــه گــردد ار بـــنــهــی | کـپــه بــر کـون او چـو بــا تــنـگـان |
تــیـز ســیـصـد قـرابــه در ریـشــش | بـا چـنین عشق و بـا چنین پـیمان |
گـــاه گـــویــد دعـــات گــویــم مــن | اوفــتــم زان حــدیـث در خــفـقـان |
زان که هرگز نخواست کس از کس | بــه دعــا گـادن ای مـســلـمـانـان |
نـکــنـم بــی درم جــمــاعــش اگــر | دهـد ایـزد بــهـشــت بــی ایـمـان |
درم آمـــد عـــلـــاج عــــشــــق درم | کـوه ریشـا چـه سـود ازین و از آن |