| ذات رومــی مــحـــرم آمــد پـــاک دل کــربـــاس را | امـتــحـان واجـب نـیـامـد سـفـتــن الـمـاس را |
| تــو کــمــان راســتــی را بـــشــکــنــی در زیــر زه | تـیـر مـقـصـود تــو کـی بــیـنـد رخ بــرجـاس را |
| مــوج دریــا کــی رســد در اوج صــحـــرای خــضــر | در بــیـابــان راه کــمـتــر گــم کــنـد الـیـاس را |
| گـر هـوا را مـی نـخـواهـی دیـبـه را بـسـتـر مـکـن | دانه ها را می نسـنگی سنگ بـر زن طاس را |
| از یـکــی رو ای اخــی پــیـش ریـاســت مـی روی | وز دگـر ســو ای ولـی مـی پــروری ریـواس را |
| بــــر مـــخــــنـــدان بــــر درر آب رخ لـــبــــلــــاب را | بـر مـگـریـان بـر خـرد چـشـم سـر سـیواس را |
| از بـــرای پـــاکـــبـــازی چـــاک بـــر زن پـــیــلــه را | وز بـــرای خــاکــبـــازی خــاک بـــرزن پــاس را |
| تـا گـران حـنجـر شـوی در صـومعـه تـحـقـیق بـاش | چون سبـک سر تر شوی لاحول کن خناس را |
| گر هوا را چون سکندر سد همی سازی چه سود | چـون سکندر هر زمان در سینه کن احواس را |
| بـی بـصـر چـون نـرگـس انـدر بـزم نـااهلـان مـشـو | رتــبــت مــردم نــبــاشــد مــردم اجــبــاس را |
| رو آن داری کـــه از بـــر بـــربـــیـــاری یـــک زمـــان | آن گـروه بـد کـه غـارت مـی کـنـنـد انـفـاس را |
| رنـگـرز را گـر کـمـال جـهـد و جــد بــاشـد رواسـت | کـه بـه کـوشـش مدتـی احـمر کـند الماس را |
| چـون ضمانی می دهی در حـق خـود مشـهور ده | و آنچـه ثـابـت می کند حـجـت بـود قرطاس را |
| از بــرای کــشــتــنـی مــی کــنـد بــیـنـی پــای را | وز بـــرای خــوشــه دزدی تــیــز داری داس را |
| تـا تـهـی بـاشـد بـه پـیش پـردلـان خـالـی مـبـاش | آتش افزایی چو خالی می کشی دستاس را |
| *** |
| خــیـز ای دل زیـن بــرافــگــن مـرکــب تــحــویـل را | وقـف کـن بـر نـاکـسـان این عـالـم تـعـطـیل را |
| پــاک دار از خــط مــعــنـی حــرف رنــگ و بــوی را | مـحـو کـن از لـوح دعـوی نقـش قـال و قـیل را |
| انـدریـن صــفـهـای مـعـنـی در مـعـنـی را مـجــوی | زان کـه در سـرنـا نـیـابــی نـفـخ اسـرافـیـل را |
| کــی کــنــد بـــرداشــت دریــا در بـــیــابـــان خــرد | نــاودان بـــام گــلــخـــن ســیــل رود نــیــل را |
| دســـت ابـــراهــیــم بـــایــد بـــر ســر کــوی وفــا | تــا نـبــرد تــیـغ بــران حــلـق اســمـاعــیـل را |
| مـرد چــون عـیـسـی مـریـم بــایـد انـدر راه صـدق | تـــا بـــدانــد قــدر حــرف و آیــت انــجـــیــل را |
| در شــب تــاری کــجــا بــیـنـد نـشــان پــای مــور | آنـکــه او در روز روشــن هـم نـبــیـنـد پــیـل را |
| هـر کـسـی بـر تـخـت مـلـکـت کـی تـوانـد یافـتـن | همـچـو گـیسـوی عـروسـان دسـتـه زنبـیل را |
| از بـــرون ســـو آب و روغــن ســود کــی دارد تـــرا | چــون درونـســو نـور نـبــود ذره ای قـنـدیـل را |
| خیز و اکنون خیز کانساعت بـسی حـسرت خوری | چـون بـبـیـنـی بـر سـر خـود تـیـغ عـزرایـیـل را |
| *** |
| نـبــودی دیـن اگــر اقــبــال مـرد مـصــطــفــایـی را | نـکـردی هـرگـزی پــیـدا خـدای مـا خـدایـی را |
| رسـول مرسـل تـازی کـه بـرزد بـا وی از کـوشـش | همین گـنج زمینی را همـان گـنج سـمـایی را |
| گـواهی بـر مـقـامـی ده کـه آنـجـا حـاضـران یابـی | سـخـن کز غایبـان گویی بـلا بـینی جـدایی را |
| اگـر شـبــلـی زکـی بــوده تـرا زو هـیـچ نـگـشـایـد | چو عالی حج کند شیخا بـود مزدش علایی را |
| اگر حاتـم سخی بـوده چه سودت بـود ای خواجـه | تو حاتـم گرد یک چندی مکن حاتـم سنایی را |
| *** |
| ای کــه اطــفــال بــه گــهـواره درون از ســتــمــت | ســور نــادیـده بــجــویـنــد هــمــی مــاتــم را |
| قـفـســی شـد ز تــو عـالـم بــه هـمـه عـالـمـیـان | ایــنــت زحــمــت ز وجـــود تـــو بـــنــی آدم را |
| وه کــه تـــا روز قـــیــامــت پـــی آلــایــش مــلــک | طــاهـری از تــو نـجــس تــر نــبــود عــالــم را |
| *** |
| روزگـــــار ای بــــــزرگ چــــــاکــــــر تــــــســــــت | هــــســــت از آن ســــوی تـــــو قــــرار مــــرا |
| دامــــــن مـــــن ز دســــــت او بــــــســــــتــــــان | بـــــه دگـــــر چـــــاکـــــری ســـــپـــــار مــــرا |
| شــــاعــــران را مـــدار مــــجــــلــــس تــــســــت | ای مــــدار ایــــن چـــــنــــیــــن مــــدار مــــرا |
| *** |
| تـــلـــخ کـــرد از حـــدیـــث خـــویــش طـــبـــیـــب | دوش لـــــفـــــظ شــــــکـــــرفـــــروش مـــــرا |
| از دو لــــب داد جــــهــــل خــــویـــش بــــه مــــن | وز دوزخ بــــــــرد بــــــــاز هــــــــوش مــــــــرا |
| زیــــن پــــس از طــــلــــعــــت و مــــقــــالــــت او | گـوش و چــشـمـســت چــشـم و گـوش مـرا |
| *** |
| چـــنــد گــویــی کـــه بـــیــا تـــا بـــر وزانــت بـــرم | تـــا ز تــو دور کــنــد مــکــرمــتـــش احــزان را |
| تـــو کــه نــامــوزونــی خـــیــز و بـــبـــر وزان شــو | مـن کـه مـوزون شــده ام تــا چــکـنـم وزان را |
| *** |
| ای بــرآراسـتــه از لـطـف و سـخـا مـعـدن خـویـش | هـمــچــو گــوهـر کــه بــیـارایـد مـر مـعــدن را |
| دفـتــری سـاخــتــم از بــهـر تــو پــر مـدح و هـجــا | هر چـه مدحست تـرا هر چـه هجـا دشمن را |
| *** |
| گفتـی بـه پـیش خـواجـه که این غـزنوی غـرسـت | زان رو کـه تـا مـرا بــبــری پــیـش خـواجـه آب |
| گـــر تـــو دروغ گـــفـــتـــی دادت بــــه راســـتـــی | هـم لـفـظ غـزنـوی بــه مـصـحــف تــرا جــواب |
| *** |
| تــا نـهـان گـشـت آفـتـاب خـواجـگـان در زیـر خـاک | شـد لـبـم پـر بـاد و دل پـر آتـش و دیده پـر آب |
| چـشـمها نشـگفـت اگـر شـد پـر سـتـاره بـهر آنک | روی بـنـمـاید سـتـاره چـون نـهان شـد آفـتـاب |
| *** |
| مــــــال هـــــســــــت از درون دل چــــــون مـــــار | وز بـــرون یـــار هـــمـــچـــو روز و چـــو شـــب |
| او چـــــنــــانــــســـــت کــــاب کــــشـــــتـــــی را | از درون مــــــرگ و از بـــــــرون مــــــرکـــــــب |