عــلــم و عــمـل خــواجــه اســمــاعــیـل شــنـیـزی | مــا را ز نــه چــیـزی بــرســانــیـد بــه چــیـزی |
مــا کـــبـــک دری بـــوده گـــریــزیــده ز کـــبـــکـــی | او کــــرده دل مــــا چــــو دل بــــاز گــــریـــزی |
تــــا مـــا ز پــــی تــــنـــقــــیـــت و تــــقــــویـــت او | در صــورت رســتــم شــده از صــورت حــیــزی |
در واســـطـــه خـــازن و نــقـــاش بـــدیــن شـــکـــر | بــا جــان مــتــرنــم شــده نــیــروی تــمــیـزی |
در کـــارگـــه و بـــارگـــه حـــکـــم و فـــنـــا یـــافـــت | جــان و دل مــا از دو ســمــاعــیـل غــمــیـزی |
دیـن تــازه شــد از صــدق ســمــاعــیــل پــیــمــبــر | جـان زنـده شـد از حـذق سـمـاعـیل شـنـیزی |
چـــونــانــک ســـنــایــی را زو قــدر و ســـنــا شـــد | ای بـخـت بـد و گـوی تـو بـا بـخـت هـمـی زی |
ای در دل مـــــــا چــــــــو جــــــــان گـــــــرامـــــــی | وی هـــمـــچـــو خـــرد بـــه نـــیـــکـــنـــامـــی |
آن دل کــــه بــــه خــــدمــــت تــــو پــــیــــوســــت | آورد بــــــر تــــــو جــــــان ســــــلــــــامــــــی |
مـــــاه از تـــــو گـــــرفـــــت نــــور بـــــخـــــشـــــی | کـــبـــک از تـــو گـــرفـــت خـــوش خـــرامـــی |
بـــــــا رحـــــــمـــــــت رویــــــت از مــــــیــــــانــــــه | بـــــرخــــاســــتـــــه زحــــمــــت حــــرامــــی |
ایــــن چـــــرخ رونــــده بـــــا هــــمــــه چـــــشــــم | نــــادیــــده جـــــمـــــال تـــــو تـــــمــــامــــی |
ایـــــن نـــــور جـــــمـــــال تـــــو بــــــبــــــیـــــنـــــد | انـــــدر غــــــلـــــط اوفـــــتــــــد گـــــرامـــــی |
بـــــــا تـــــــابـــــــش تـــــــو کــــــران مــــــبـــــــادا | چـــــون دانــــش یــــوســـــف لــــجـــــامــــی |
*** |
اگـر پــای تــو از خــط خــطـا گـامـی بــعـیـدســتــی | بـر تـخت تـو اندر دین بـر از عرش مجـیدستـی |
وگــر امـروز طــبــع تــو ز طــراری نـه طــاقــســتــی | وگـر غــفـلـت ز رزاقـی زر فــرد آفـریـدســتــی |
ز عشـق آن یکی سـلطـان طـاعـت شـادمان بـودی | ز رشک آن دگر شیطان شهوت مستزیدستی |
تــو مـســتــی زان نـیـاری رفـت در بــازار عـشـاقـان | اگـر زر بـودیی بـر سـنگ صـرافـان پـدیدسـتـی |
همیشه این همی خوانی که دست من درین عالم | گشاده تـر ز دست و تـیغ سلطان عمیدستـی |
همیشـه خـواب این بـینی کـه یارب کـاشـکـی دانم | سر انگشت من صندوق خـلقان را کلیدستـی |
اگـر بــخـت و رضـا در تــحــت رای بــلـحــکـم بــودی | وگـر لوح و قـلم در دسـت شـاگـرد یزیدسـتـی |
نـبـاشـد آنکـه تـو خـواهی و گـر نه این چـنین بـودی | همه رو سالکان خـواهند گر هر روز عیدستـی |
اگـر بــودی دلـت مـشـتــاق در گـفـتـار بــسـم الـلـه | تـرا هر دم هزاران نعره «هل من مزید» ستـی |
وگـر عـاجـز سـنـایی نـیـسـتـی در دسـت نـااهـلـان | ز سـر سـامری عالم پـر از پـیک و بـریدسـتـی |
*** |
پـــــســـــری دیـــــدم پـــــوشـــــیــــده قـــــبـــــای | گـــفـــتـــم او را کـــه بـــه نـــزدیـــک مـــن آی |
گـــــفـــــت مـــــن دیـــــر بـــــمـــــانـــــم نـــــایــــم | گــــفــــتــــم او را کــــه بــــیـــا ژاژ مـــخــــای |
دیــــر کـــــی مـــــانـــــی جـــــایــــی کـــــه بـــــود | ســــیـــم در دســــت و گـــروگــــان در پــــای |
مـــــن اگـــــر ایـــــســـــتـــــاده ام مـــــســـــتـــــه | خــویـشــتــن گـر نـشـســتــه ای مـســتــای |
زان کــــه تــــو فــــتــــنـــه ای و مـــن عــــلــــمـــم | تـــو نــشــســـتـــه بـــهــی و مــن بـــر پـــای |
*** |
بــه هـفــت کــشــور تــا شــکــر پــنــج و ده گــویـم | نـبــود خــواهـم ســاکــن دو روز در یـک جــای |
دو پــــای دارم چــــار دگــــر بـــــبـــــایــــد از آنــــک | بـه هفت کشور نتـوان رسـید بـی شـش پـای |
چــــنــــان زنــــدگــــانــــی کــــن ای نــــیــــک رای | از آن پــــس کـــه تــــوفــــیـــق دادت خــــدای |
کـــه خـــایــنـــد ز انـــدوهــت انــگـــشـــت دســـت | چـــو انــدر زمــیــنــت آیــد انــگـــشـــت پـــای |
مـــکــــن در جــــهـــان زنـــدگــــانـــی چــــنـــانـــک | جــــهــــانــــی بــــه مــــرگ تــــو دارنــــد رای |
*** |
ســـخـــا و ســـخـــن جـــان مـــحـــض ســـت ایــرا | کــه از خـــوب گــویــی و از خـــوشـــخـــویــی |
بــــمــــانــــد هـــمــــی زنــــده بــــی کــــالــــبــــد | ز مـــن شـــعـــر نـــیــک و ز تـــو نــیــکـــویــی |
*** |
نــکــنــد دانــا مــســـتـــی نــخـــورد عـــاقــل مــی | نـنـهـد مـرد خــردمـنـد سـوی مـســتــی پــی |
چـــه خــوری چـــیــزی کــز خــوردن آن چـــیــز تـــرا | نی چـون سـرو نـمـاید بـه مـثـل سـرو چـو نی |
گـر کـنـی بــخــشــش گـویـنـد کـه مـی کــرد نـه او | ور کـنـی عــربــده گـویـنـد کـه او کـرد نـه مـی |
*** |
کـــســـی را کـــو نـــســـب پــــاکـــیـــزه بــــاشـــد | بــــه فـــعـــل انـــدر نـــیـــایـــد زو درشـــتـــی |
کــســی را کــو بـــه اصــل انــدر خـــلــل هــســـت | نـــیـــایـــد زو بــــه جــــز کـــژی و زشـــتــــی |
مــــــراد از مــــــردمــــــی آزادمــــــردیــــــســـــــت | چــه مــرد مــســجــدی و چــه کــنــشــتـــی |
*** |
شــــربــــهــــای جــــهــــان هــــمــــه خــــوردیــــم | چــــه عـــطــــایـــی از او چــــه عـــاریـــتــــی |
چــــو نـــکــــو بــــنـــگــــریـــســــتــــیـــم نــــبــــود | هــیــچ خـــوشـــخـــواره تـــر ز عـــافـــیــتـــی |
*** |
شـــــد دیـــــده مـــــن ســـــپــــــیـــــد از وعـــــدت | آخــــر چــــو نـــکــــو نـــکــــو نـــگـــه کــــردی |
آخـــــــر بـــــــر مـــــــرثـــــــیــــــه پـــــــدر مـــــــا را | هـــمـــچــــون ز بــــر درش ســــیـــه کــــردی |