نـه از لـب تـو بــرآیـد هـمـی بـه طـعـم شـکـر | نـه بــا رخ تــو بــرآیـد هـمـی بــه نـور قــمـر |
نـه چــون تــو صـورت پــرداخـت خـامـه مـانـی | نـه چــون تــو لـعـبــت آراســت تــیـشـه آزر |
نــه از زمــانـه تــصــور شــود چــو تــو صــورت | نــه آفــتــاب تــوانــد کــنــد چــو تــو گــوهـر |
بـــــه نـــــور آذری و از تـــــو در دیـــــده ام آب | بـــه لــطــف آبــی و از تــســت در دلــم آذر |
مـرا چـو عـقـلـی در سـر بـه مـهـر شـایسـتـه | مـرا چـو جـانی در تـن بـه دوسـتـی در خـور |
ولــیـک ســود چــه دارد کــه بــا دریـغ هـمـی | بــرفــت بــایـد نـاخــورده از جــمــال تــو بــر |
بــدیـن زمــانــه ز فــردوس هـر زمــان رضــوان | هـمــی گــشــایـد بــر بــوســتــان خــرم در |
دمـــیــده بـــاد بـــر اطـــراف عـــنــبـــر ســـارا | کـشــیـده ابــر بــر آفــاق دیـبــه شــشــتــر |
چــو نـاف آهـو گـشــتــه هـمـه هـوا ز بــخــور | چـو پـر طـوطـی گشـتـه همه زمین ز خـضـر |
دریـــغ و درد کـــزیـــن روزگـــار پــــر نـــزهـــت | چــو زهـر مـی شـودم عـیـش ز انـده دلـبــر |
دریــغ آنــکـــه نــدیــده تـــمــام روی تـــو مــن | نــهــاد بــایـد رویـم هــمــی بــه راه ســفــر |
ز بــــهـــر آب حـــیـــات از پــــی رضـــای تــــو | زمین بـه پـیمـایم همـچـو خـضـر و اسـکـندر |
چـنـان بــخـواهـم رفـتــن ز پــیـش تــو صـنـمـا | کـه وهم خـواهد بـودن بـه پـیش مـن رهـبـر |
خــبــر نـگـویـدت از مـن مـگــر کــه ابــر بــهـار | نـسـیـم نـاردت از مـن مـگـر نـسـیـم سـحـر |
اگـــر جـــوازی یــابـــم ز شـــهــریــار جـــهــان | کـه اخـتــیـار مـلـوکـسـت و افـتــخـار بــشـر |
بـــه بـــحــر در کــنــم از آتـــش دلــم صــحــرا | بــه بـــادیــه کــنــم از آب دیــدگــان فــرغــر |
امـیـر غــازی مـحــمـود ســیـف دولــت و دیـن | که قصـد او فردوس اسـت و دسـت او کوثـر |
مــبــارزی کــه عــدیـل ســنـان اوســت اجــل | مـظـفـری کـه قـریـن حـسـام اوسـت ظـفـر |
چـــو آفــتـــاب ازو بـــاخـــتـــر ســتـــانــد نــور | هــنــوز نــاشـــده پـــیــدا تـــمــام از خـــاور |
نــمــانــد آز چـــو شــد کــف راد او مــعــطــی | نـمـانـد جــور چــو شـد روی روشـنـش داور |
فــلــک زمــیــن ســزد ار جــود او بــود بـــاران | جــهــان عــر بــود ار روی او شــود جــوهــر |
مـدیـح خـوانـش را بــوسـتـان سـزد مـجـلـس | خــطـیـب نـامـش را آســمـان ســزد مـنـبــر |
خـــدایــگـــانـــا در رتـــبـــت و ســـخـــا آنـــی | که چرخ بـا تو زمین است و بـحر بـا تو شمر |
کـه دیـد هـرگـز از ابــیـات وصــف تــو مـقـطــع | کـه یـافـت هـرگـز در بــحـر مـدح تـو مـعـبــر |
هــنــوز روز مــعــالــیــت را نــبـــوده صـــبـــاح | هـنـوز بــاغ بــزرگــیـت را نـرســتــه شــجــر |
چــو چــوب خــشـک بــسـوزد اثــیـر گـردون را | اگـر ز آتـش خـشـمـت جـهـد ضـعـیـف شـرر |
دلـیـلـش از مـن کـایـدون نـدیـده هـیـچ آتــش | ز تـف خـشم تـو گشتـم چـو سوخـتـه اخگر |
ضعیف و بـی دل گشـتـم شـها که گر خـود را | ز زنــدگــان شـــمــرم کـــس نــداردم بـــاور |
نـه بــســتــر از تــن مـن هـیـچ آگــهـی یـابــد | نـه هـیـچ آگــه گــردد تــن مــن از بــســتــر |
چــنـان بــمـانـدم در دســت روزگــار و جــهـان | کــه تــیـغ تــافــتــه در دســت مـرد آهـنـگـر |
ضـمـیـر پــاکـم نـشــگـفـت اگـر بــه آتــش دل | ز رویـم آمــد پــیـدا چــو گــوهـر از خــنــجــر |
اگـر بـه چـشـم هـدایت نـگـشـت گـیتـی کـور | وگـر بـه گوش حـقـیقـت نگشـت گردون کـر |
چـرا کـه نشـنودم این همـه بـه عـدل سـخـن | چـرا کـه آن نکـنـد سـوی مـن بـه مـهر نظـر |
از آن غمی شده ام من که غم دلم بشکافت | مـگـر نـخــواهـد جــز در مـیـانـش کــرد گـذر |
بـسـان مـزمـر بـخـت مـرا مـیانـه تـهی اسـت | از آن بـــنــالـــم چـــون زیــر زار بـــر مــزمـــر |
بـه پـیـش تـخـت تـو شـاهـا گـلـه نـکـردم مـن | ز بـخـت تـا نشـدم سـخـت عاجـز و مضـطـر |
بــســان عـودم تــا آتــشــی بــه مـن نـرســد | پــدیـد نــایـد آنـچــم بــه دل بــود مــضــمــر |
بـه نزد دشـمن اگـر نیسـت روی سـرخـم زرد | بـه نزد دوست اگر نیست چشم خشکم تـر |
چــــو روی آبــــی روی مـــرا مـــبــــاد بــــهـــا | چـو چـشـم نرگـس چـشـم مرا مـبـاد بـصـر |
خــدایــگــانــا بـــر مــن چــرا نــمــی تـــابـــی | چـو می تـابـی بـر خـلـق این جـهان یکـسـر |
نـه تــو فـروتــری انـدر بــزرگـی از خــورشــیـد | نـه مـن بــه خـدمـت تـو کـمـتـرم ز نـیـلـوفـر |
مــنــم چــو ذره و تــو آفــتـــاب عــالــمــتـــاب | ز جـود خـویش چـو خـورشـید ذره مـی پـرور |
وگـر تــو سـایـه ازیـن جـان خـسـتــه بــرداری | بـه خـاک خویش کنم خون خود بـه بـاد هدر |
اگـر چــه آتــش را قـربــی و عــزتــی بــاشــد | بـه نفـس خـویش عـزیزسـت نیز خـاکسـتـر |
گــر چــه در و گــهـر قــیـمــتــی بــود در کــان | وگــرچـــه زایــد از گــاو دریــهــی عـــنــبـــر |
ولــیــک ســنــگ بــود مــایــه ثــبــات یــکــی | ولــیــک تـــلــخ بـــود حــاصــل زهــاب دگــر |
مـنم چـو گـوهر در سـنـگ خـشـک تـن پـنهان | مـنـم چــو عـنـبــر در گـاو بــحـر دل مـضـمـر |
سـحــاب دسـت تــو خـورشـیـد را دهـد مـایـه | لــعــاب کــلــک تــو شــاخ امــل بـــرآرد بـــر |
بـــه دولـــت تـــو بـــود روح در تـــن حـــیـــوان | بــه مـکــنـت تــو بــود بــاده در دل ســاغــر |
سخا بـه دست تو نازان چو تن بـه جان و روان | امـل بــه دسـت تــو حـیـران چـو دیـده اعـور |
ز بــهـر مــدح تــو و حــمـلــه عــدو هـســتــم | به بـزم و رزم چو کلک و چو نیزه بـسته کمر |
اگـر بــبــری سـر از تــنـم چـو کـلـک بــه تـیـغ | چـو کـلـک رویدم از بـهر مـدحـت از تـن سـر |
وگـر چــو عـنـبــر بــر آتــشـم بــســوزی پــاک | مــدیـح یـابــی از مــن چــو بــری از عــنـبــر |
نــیــم چـــو آهــو کــز کــشــور دگــر بـــچـــرد | نــهـد مــعــطــر نــافــه بــه کــشــور دیـگــر |
بـــســان بـــازم کــش چــون داری انــدربــنــد | شــکــار پــیـش تــو آرد چــو بــاز بــایــد پــر |
عــجـــب نــبـــاشـــد کــز مــنــت ایــادی تـــو | چــو طـوق قـمـری بــر گـردنـم بــمـانـد اثــر |
دو تــا چــرا شــوم از تــو اگـر کــمـان نـشــدم | تــهـی چــرا شــوم از تــو اگـر نـیـم ســاغـر |
بــه مـدحــت انـدر بــسـیـار شـد مـرا گـفـتــار | زیان بـود چـو فـراوان خـورنـد شـهد و شـکـر |
ز آب رویـم قــطــره نـمــانـد جــز کــه خــلــاب | نمـاند ز آتـش طـبـعـم مـگـر کـه خـاکـسـتـر |
خـــدایــگــانــا دانــی کــه چـــنــد ســال آمــد | کـه جــز بــه درگـه تــو مـر مـرا نـبــود مـقــر |
شــبــان و روزان بــیـدار و مـضــطــرب مــانـده | ز بــهـر گـفـتـن مـدحـت چـو لـالـه و عـبــهـر |
بـساط شکر تو گستـرده ام بـه کوشش طبـع | نـهـال مـدح تــو پــرورده ام بــه خـون جــگـر |
بــه وصــف مـدح تــو آکــنـده در دل انـدیـشــه | بـه نظـم وصـف تـو اندوخـتـه بـه دیده سـهر |
ز بــهـر آن را تــا بــر زمــانــه جــلــوه کــنــنــد | مـدیـح هـای تــو را سـاخـتــیـم ز جـان زیـور |
وگـر بــخـواهـد از بــهـر چــشـم زخــم اکـنـون | دو دیده چـو شـبـه بـر بـندمش بـه گردن بـر |
اگــر بـــه دفــتــر مــن جــز مــدایــح تــو بـــود | تـنـم ز بــنـد بــلـا بــسـتـه بــاد چـون دفـتــر |
وگـر ســپــهـر ز خــورشـیـد ســازدت دیـهـیـم | مـرصـعـش کـنم از مـدح تـو بـزرگ و نـام آور |
بـه طـعـنه گـوید دشـمن کـه کـار چـون نکـنی | ز کــــار گــــردد مــــردم بــــزرگ و نــــام آور |
چـــگــونــه کـــار تـــوانــیــم کـــرد بـــی آلــت | حـسـام هرگـز بـی قـبـضـه کـی نمـود هنـر |
درسـت شـد کـه زمـانه اسـت مر مرا دشـمن | بــه جــز زمـانـه مـرا دشـمـن دگـر مـشـمـر |
ز زاد و بــومـم بــر کــنـد و هـر زمـان و کــنـون | هـمـی بــمـانـدم از صــد هـزار گـونـه عــبــر |
از آنـکـه هسـتـم ازو و از آنـکـه هسـت از مـن | بسنده کردم یک چند گه به خواب و به خور |
اگـــر بـــه کـــودکـــی امـــیــدوارم از فـــرزنــد | چــگــونــه بــاشــدم امــیـد پــیـری از مــادر |
رهـی پــسـر را ایـنـجـا بــه تــو سـپــرد امـروز | کـه دی رهـی را آنـجـا بــه تـو سـپــرد پــدر |
بــدان مــبـــارک خــانــه هــمــی رود مــلــکــا | بــدان مــقــام رســانــد مــرا خــدای مــگــر |
جــهـان گـذارم در نـیـک و بــد بــســان قــضــا | زمــیـن نـوردم در روز و شــب بــســان قــدر |
چـو ریـگ و مـاهـی بــاشـم بـه کـوه و در دریـا | چـو شیر و تـنین خـسـیم بـه بـیشـه و کردر |
چـو بـاد شـکر گزارم ز تـو بـه خـاص و بـه عـام | چـو مهر مدح رسـانم ز تـو بـه بـحـر و بـه بـر |
دعــا و شــکـر تــو گـویـم بــه درگـه کـســری | ثـنـا و مـدح تـو خـوانـم بـه مـجـلـس قـیـصـر |
هـمـیـشـه تــا بــدمـد بــر فـلـک ز مـهـر ضـیـا | هـمـیـشـه تـا بـچـکـد بـر زمـیـن ز ابـر مـطـر |
بــر آسـمـان جـلـالـت بــتـاب چـون خـورشـیـد | بــه بــوسـتـان عـدالـت بــبــال چـون عـرعـر |
نـگـاهـبــان تــنـت بــاد عـدل چــون جــوشــن | نـگــاهـبــان ســرت بــاد داد چــون مـغــفــر |