پــــادشــــاه بـــــزرگ دیــــن پــــرور | شــهـریـار کــریـم حــق گـســتــر |
خــســرو کـامـگـار مـســعــودســت | کـش زمـانـه سـت بـنـده و چـاکـر |
شــاه شــاهـان عـلـاء دولـت و دیـن | آن فــلـک مـنـظــر مـلـک مـخــبــر |
تـــاجـــداری کــه رفــعـــت نــامــش | بـــر فــلــک بـــرد پــایــه مــنــبـــر |
کـامـگـاری کـه بــسـطـت دسـتــش | بــر زمـیـن ریـخــت مــایـه کــوثــر |
صـحـن ملکش بـه دهر هفـت اقـلیم | خیل بـخـتـش ز چـرخ هفت اخـتـر |
راعـی امـن او بـه شـرق و بـه غـرب | داعـی جـود او بـه بــحـر و بـه بــر |
تــــارک رتــــبــــت بــــلــــنــــدش را | زیـبــد اکــلـیـل آســمـان افــســر |
گـــــردن هــــمــــت بـــــزرگــــش را | عــقــد گــردون ســـزا بـــود زیــور |
بـــر در امــر او بـــه روز و بــه شــب | بـسـتـه دارد فـلـک چـو کـوه کـمر |
در صـف کـیـن او ز چــپ و ز راســت | کـنـد بــاشـد درخــش را خـنـجــر |
در بــــرکـــه ز حــــرص افـــســــر او | همـچـو لـالـه سـت چـهـره گـوهر |
در دل کــان ز بــیــم بـــخــشــش او | چــون زریــرســت بـــاز گــونــه زر |
چــون بــرانـگـیـخــت عــزم نـافــذ او | زیبـدش صـبـح و مهر تـیغ و سـپـر |
چــون فـرو داشــت عــزم ثــابــت او | بــرنــداردش عــاصــف و صــرصــر |
عـدل او بــانـگ زد چــنـان بــر ظـلـم | کــه ز گــوگــرد بـــازجـــســت آذر |
بـــر او بـــار لــطـــف چـــنــدان کــرد | که بـر آذر شـکـوفـه گشـت شـرر |
داد پــــــر پــــــر امــــــیــــــدواران را | ســاقــی جــود او شــراب بــطــر |
بـرد خـوش خـوش ضـعـیف حـالان را | ســـاقــی داد او خـــمــار ز ســـر |
حـمله ای کـرد سـطـوتـش چـونانک | فـتــنـه را شـد مـصـاف زیـر و زبــر |
در ســر و در شــکـم ز شــور و بــلـا | آب و خون شد ز هول مغز و جـگر |
ای جـــهــان از کـــمــال تـــو پـــیــدا | وی فـلـک در خـصـال تــو مـضـمـر |
مــمــلــکــت را مـنـاقــب تــو مــثــل | مـفــخــرت را مـکــارم تــو ســمـر |
از پــــی ســـازهـــای تــــاج تــــو را | قطـره در می شـود بـه بـحـر اندر |
وز پـــــی رودهــــای بـــــزم تـــــو را | سـر بـه گردون همی کشد عرعر |
بـــر لــب نــیــک خـــواه دولــت تـــو | آب حــیـوان شــود مــی ســاغــر |
در کـــف بـــدســـگـــال دولـــت تـــو | بــوی نـفــط ســیـه دهـد عــنـبــر |
گـر نـبــاشــد بــه طـبــع هـمـت تــو | چــنـگ بــگـذارد از عـرض جــوهـر |
گــر بـــگــردد ز حـــال فـــکــرت تـــو | چـرخ بــگـشـایـد از فـلـک چـنـبــر |
تــو ولـی گـویـی و بــه هـیـچ مـهـم | لــفــظ تــدبــیـر تــو نـبــوده مـگــر |
جــزم فــرمـانـی و بــه هـیـچ مـثــال | شــرط فــرمــان تــو نــبــوده اگــر |
هـمــه شــادی شــهـی نـهـاد کــزو | شـد شـکـفـتـه بـهـار دولـت و فـر |
چـــون تـــف کـــارزار بــــرزد جـــوش | قرص خورشید شد چـو خـاکستـر |
چـهره را خـاک بـیخـت گونه پـوست | دیـــده را خــــار زاد نـــور بــــصـــر |
تــیــره دیــدنــد رنــگ هــای امــیــد | تــیـز دیـدنـد چــنـگ هـای خــطـر |
گـردهـا کـرده چــشـم گـیـتــی کـور | کـوس ها کـرده گـوش گـردون کـر |
تـیغ چـون مـورد گـشـت چـون لـالـه | روی چـون لـالـه شـد چـو نیلـوفـر |
سـینه چـون کوره تـفتـه در جـوشـن | مغـز چـون کفتـه غـنچـه در مغـفر |
بــر بــســاط بــسـیـط خــوف و رجــا | بـرکشـیده قضا حـشـر بـه حـشـر |
در طــریـق مــضــیـق عــمــر و فــنـا | بــرفــکــنـده بــلـا نـفــر بــه نـفــر |
در مــصــاف و مــجـــال هــر ســردار | در شــتــاب و درنـگ هـر صــفــدر |
آتـــش و آب و بـــاد و خـــاک شــده | ابــرش و خـنـگ و بـور و جـم زیـور |
چـون سـر سـنگ پـشت و روی امل | گـشـتـه پـنـهان ز بـیم تـیغ و تـبـر |
خــارپــشـتــی شـده ز نـیـزه و تــیـر | اجــل جــان شــکـار عـمـر شــکـر |
آن زمـــان لــــا الــــه الــــا الــــلــــه | وهـم نـادرسـت کـرد بــر تــو گـذر |
موی بـشکافتی بـه طعن و به ضرب | کـوه بــرداشـتـی بـه کـر و بـه فـر |
نـور شـد حــربــه تــو از بــس خــون | که زدش بـر بـرخـش و پـهلو و بـر |
بـــازوی عــون تـــو گــرفــتــه قــضــا | خـنـجــر فـتــح تــو کـشـیـده قـدر |
در خـوی و خـون شـده زران و کفـت | بــاره نــصــرت و عــنــان و ظــفــر |
وان هــمــه صــاعــقــه بــه یـک ذره | در دل بأس تــــو نــــکــــرده اثــــر |
مــلــک جـــویــان ســـهــم کــام روا | دهـــر گــــیـــران گــــرد نــــام آور |
هــمــه از هــول گــرز مــســعــودی | بـر سـرافـکـنده چـون زنان معـجـر |
یــکــی افــتـــاده در مــیــانــه شــور | دیـگـری خـسـتـه بــر کـرانـه شـر |
این رها کـرده همچـو ماران پـوسـت | وان بــرآورده هـمــچــو مـوران پــر |
یـک جــهـان را بــه بــازوی مـعــروف | بـر کـشـفـتـی بـه حـمـلـه مـنـکـر |
بـازگشـتـی بـه قطب شـاهی شـاد | عـون یـزدان و سـعـی چــرخ نـگـر |
تــــارک تــــاج را بــــه صــــد دامـــن | پـــایــه تــخــت را بـــه صــد زیــور |
در بــپـاشـیـد بــخـت نـیـک چـو ابــر | زرد پـراکـند نجـم سـعـد چـو خـور |
هر سـویی زان ظفر بـه هر سـاعت | بـــرســانــیــد جــبـــرئیــل خــبــر |
آفــــریـــنـــش مــــزاج کــــرد بــــدل | زود از آن مـژده در جـهـان یکـسـر |
گـشــت از اقـبــال آن عـبــیـر گـلـاب | خــاک در دشــت و آب در فــرغــر |
شـــب تـــاری نـــمـــود گـــونــه روز | زهـر قـاتــل گـرفـت طـعـم شــکـر |
داشـت روز نشـسـتـن تـو بـه مـلـک | فضل آن شـب که داشت پـیغمبـر |
بـهر آتـشـکـده کـه در گـیتـی اسـت | راست چون یخ فسرده شد اخگر |
شــد ســـیــه روی صــورت مــانــی | شــد نــگــون فــرق لــعــبــت آذر |
شــادبــاش ای مـلــوک را مــخــدوم | دیـــــر زی ای زمــــــانـــــه را داور |
مـلـک در جــمـلـه آن مـراد بــیـافـت | کـه هـمـی بـودش از فـلـک بـرتـر |
نــه عـــجـــب گــر ز فــر دولــت تـــو | جـان پـذیرد همـی نـبـات و حـجـر |
حـــرکـــت گــیــرد و بـــصـــر یــابـــد | پــنــجــه ســرو و دیــده عــبــهــر |
دانــد ایــزد کــه زود خــواهــی دیــد | بــاخـتــر زان خـویـش چــون خـاور |
هـفــت کـشــور گـرفــتــه و بــســزا | بــنـده ای را سـپـرده هـر کـشـور |
تـو در آن هفتـه چـون مه و خورشید | کـرده و سـاخـتـه مـسـیـر و مـمـر |
گــفــت احــوال تــو فــلـک پــیـمـای | کـرد احــکـام تــو ســتــاره شـمـر |
تـا ابــد خـسـروی تـو خـواهـی کـرد | از چـنـیـن مـلـک خـسـروا بـرخـور |
مـلـکـا حـال خـویش خـواهـم گـفـت | نـــیــک دانـــم کـــه آیـــدت بـــاور |
در جـهـان هیچ گـوی نـشـنـیدسـت | آنچـه دیدسـت چـشـم من ز عبـر |
ســالــهـا بــوده ام چــنـان کــه بــود | بــچــه شــیــر خــواره بــی مــادر |
گـه بــزاری نـشــســتــه ام گــریـان | خــان هـای ز سـمـج مـظـلـم تــر |
گـه بـه سـخـتـی کـشـیده ام نالـان | بـــنــدهــای گــرانــتــر از لــنــگــر |
گــهــی آن کــرد بـــر دلــم تــیــمــار | کـه کـنـد زخــم زخـمـه بــر مـزمـر |
خــاطــرم گــاهــی از عــنــا آن دیــد | گـه بـه تـف عـود بـینـد از مـجـمـر |
چــه حـکـایـت کـنـم کـه مـی بــودم | زآتـش و خـاک بــالـش و بــسـتــر |
غـرقـه روی و رنـج راحـت و خـشـک | تــشـنـه کـور و چــشــم انـده تــر |
بـــر ســر کــوهــهــای بــی فــریــاد | شــد جــوانـی مــن هـبــا و هـدر |
شـعـر من بـاده شـد بـه هر محـفـل | ذکر من تـازه شـد بـه هر محـضـر |
عــفــو ســـلــطــان نــامــدار رضــی | بــر شــب مـن فــکـنـد نـور قــمـر |
الــتــفــات عــنــایــتــش بــرداشــت | بـــار رنــج از تـــن مــن مــضــطــر |
اصــطــبـــاع رعــایــتـــش دریــافــت | روزگــار مــرا بـــه حــســن نــظــر |
داد نـان پـاره ای کـه هسـت کـفـاف | مـر مـرا بــا عـشـیـرتــی بــی مـر |
ســوی مـولـد کــشــیـد هـوش مـرا | بـــویــه دخــتــر و هــوای پـــســر |
چـون بـه هندوسـتـان شدم سـاکن | بـــر ضـــیــاع عــقــار پـــیــر پـــدر |
بــنـده بــونـصــر بــرگــمــاشــت مـرا | بــه عـمـل هـمـچــو نـایـبــان دگـر |
نـایـبــی نـیـســتــم چــنـانـکــه مـرا | ســازی و آلــتـــی بـــود در خـــور |
مـردکـی چـنـد هـسـت بــس لـتــره | اسـبـکی چـند هسـت بـس لاغر |
گــاه طــبــلـی زنـم بــه زیـر گــلـیـم | گـه تـیـغـی کـشـم بـه زیـر سـپـر |
گـه جـهم همـچـو رنـگ بـر کـهـسـار | گــه خــزم هـمـچــو مـار در کــردر |
این همه هست و شغل های عمل | سخـت بـا نظم و رونق است اندر |
حــشــمــت عــالــی عــلــایــی تــو | در جـهان خود همی کشد لشکر |
کـبـک و شـاهین همی پـرد همبـال | شــیـر و آهـو هـمـی رود هـمـبــر |
ســرکـشــان را کــجــاســت آن یـارا | کـه بــرآرنـد بــر خــلـاف تــو ســر |
گــردنـان را کــجــاســت زهـره آنـک | پــای عـصـیـان بــرون نـهـنـد از در |
گــر ز مــدح تـــو حـــال و جـــاه مــرا | مـسـتـزادی بـود عـجـب مـشـمـر |
ور وجــیـهـی شــوم ز خــدمــت تــو | راسـت بـاشـد ز مـقـتـضـای هـنـر |
مـن شــنـیـدم کــه مـیـر مـاضــی را | بــــنـــده بــــود والــــی لــــوکــــر |
بـس شـگـفـتـی نـبــاشـد ار بـاشـد | مــادحــت قــهــرمــان چـــالــنــدر |
تـا رسـانـد بـه جـشـن هـر نـظـمـی | نـقــش کــرده ز مـدح یـک دفــتــر |
ســـازد از طـــبـــع درج هــای ثـــنــا | قــیــمــتــی تـــر ز درج هــای درر |
لـیـکـن از بـس کـه دیـد شـعـبــدهـا | گـام نـنـهـد همـی مـگـر بـه حـذر |
تـرسـد از عـاقـبـت که دانسـتـسـت | عــادت عــرف گــنــبـــد اخـــضـــر |
دشــمــنــان دارد و عــجــب نــبـــود | دشــمــن آمــد تــمــام را ابـــتـــر |
بــاز چــون نــیـک تــر در انــدیــشــه | نــهــراســـد ز هــیــچ نــوع ضــرر |
کـه دل و طـبـع تـو ز رحـمت و عـفـو | آفـــریــدســـت خـــالـــق اکـــبـــر |
تـا هـیولـی اسـت اصـل هـر عـنـصـر | تــا بــود عـنـصـر اصـل هـر پــیـکـر |
اصــل مــلــک تــو بــاد ثــابــت فــرع | فــرع اصــل تـــو بـــاد نــافــع بـــر |
امـــرهــای زمـــانـــه وصـــف تـــو را | مـهـر هـمـراه و مـشـتـری همـبـر |
بــزم هــای ســپــهــر نــعــت تــو را | مـاه ســاقــی و زهـره خــنـیـاگــر |